20 دی سالروز شهادت امیرکبیر
20 دی ماه سالروز شهادت امیرکبیر:
میرزا محمد تقیخان فراهانی (۱۲۲۲-۱۲۶۸ق.) مشهور به امیرکبیر، صدراعظم ایران در دوره ناصرالدین شاه قاجار. وی در دوره صدارت سه سال و سه ماه (۳۹ ماهه) خود، اصلاحاتی را در زمینههای آموزشی، اجتماعی و سیاسی ایران آغاز کرد. امیرکبیر دارالفنون را بنیان نهاد، مسجد و مدرسه دینی ساخت، بستنشینی در بیوت علما و تعزیهخوانی را محدود و شورش بابیها را سرکوب کرد. او با دسیسه اطرافیان شاه از مقام خود برکنار و به کاشان تبعید شد و در حمام فین به دستور شاه به قتل رسید. قبر وی در حرم امام حسین(ع) است.
گفتهاند که امیرکبیر به لحاظ مذهبی، فردی مقید و معتقد بوده است. او ظواهر مذهب تشیع را که مذهب رسمی کشور بود، حرمت میگذاشت و احترام علمای دین را محفوظ میداشت ولی با برخی از رفتارهای دینی ایرانیان موافق نبود. به گفته اعتضادالسلطنه امیرکبیر زهد خشک را استهزاء میکرد. پارهای از سیاستهای دولت وی نسبت به روحانیان را ناشی از دیدگاه وی در ضرورت کاستن اقتدار و نفوذ برخی از روحانیون شمردهاند. این سیاست، متوجه امامان جمعه و شیخالاسلامهایی بود که در افکار قاطبه مردم نفوذ داشته، مروج برخی از تفکرات بودند که به زعم امیر خرافه و کهنهپرستی به حساب میآمدند. از سوی دیگر، خانه و بیت این گروه از روحانیان، مصون و جای تحصن بود و از این راه اعمال قدرت و در سیاست مداخله میکردند. امیر چنین حق و مسئولیتی برای روحانیان نمیشناخت. به علاوه، نفوذ و رویه آنها را مانع برخی از اصلاحات میدانست. امیر با توقیف و تبعید برخی از روحانیان متنفذ تبریز و منع بست و جلوگیری از تعزیهخوانی این سیاست را دنبال کرد.
امیرکبیر چند مسجد و مدرسه دینی ساخت؛ از جمله مدرسه شیخ عبدالحسین در بازار تهران. او ساختمان امامزاده زید تهران را بنا کرد و طی یک دستور چاپخانهها را از چاپ آیات قرآنی بر کاغذهای باطله منع کرد تا مبادا به قرآن اهانت گردد. در این دوره، در برخی از مناطق اراذل و اوباش مست کرده و عربده میکشیدند و زنان و دختران پس از غروب آفتاب از ترس حمله آنها جرأت بیرون آمدن از خانه را نداشتند. گاهی اوقات مردان مست در چهارسوقها قمه خود را از غلاف بیرون میکشیدند و عبور و مرور را قطع میکردند. امیر در دوره صدارت خود میگساری را ممنوع کرد و مجازاتهای سختی برای قانونشکنان در نظر گرفت.
تحولات مهمی در زمان وی در شئون سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، نظامی و اجتماعی کشور رقم خورد؛ از جمله سنگ بنای مدرسه «دارالفنون» در اوایل سال ۱۲۶۶ق. به دست وی گذاشته شد و در یکشنبه ۵ ربیعالاول سال ۱۲۶۸ق. از طرف ناصرالدین شاه و رجال دولت گشایش یافت. مخالفان امیرکبیر اقدامات بسیاری علیه او انجام دادند و نزد شاه جوان قاجار از وی به بدگویی پرداختند و او در نهایت برکنار، تبعید و به قتل رسید.
و تو همچنان در قلب های آزاده زنده هستی و زنده خواهی بود.
در قلب های آنان که عاشقانه وطن خویش را دوست می دارند.
نظر دهید